Ngũ Sắc MỌC VÂN ÁM Món Khai Xuân Hà Nội Thất Truyền

Lá nếp - xanh, hạt dành dành - vàng, gấc - đỏ, mộc nhĩ - đen, mộc nhĩ trắng (thay bằng nấm tuyết nhĩ) - trắng.

Cốt của món chính là món mọc nấu đông, cho nên nguyên liệu chính là giò sống và bì lợn.

Bì gồm 2 loại. Bì sợi (bì đẩy, thường dùng làm nem thính ấy) phần lớn để thái nhỏ cùng với mộc nhĩ trắng, "quất" đều với giò sống, hạt tiêu hạt nêm. Một phần sợi bì thì luộc chín rồi thả lơ lửng như mây trong bát mọc. Ấy là nhớ hồi nhỏ bà tôi làm và giải thích từ "vân ám" như vậy, chứ giờ không còn thấy ai thả vân mây bì sợi như vậy nữa. Kể cả các nghệ nhân ẩm thực Hà Nội cổ cũng quên rồi.

Loại bì thứ hai là bì miếng, tẩy sạch thơm tho với rượu gừng rồi thái nhỏ ninh nhừ lấy nước đông. Nước ninh nhỏ lửa, hớt bọt cho trong vắt, nêm vừa ăn. "Nhựa" bì trong nước ninh sẽ tạo nên món đông huyền thoại ấy.Giờ là ngũ hành. Riêng cái màu xanh ấy có thể tạo nên từ lá Mảnh Cộng, lá Diễn, lá Nếp, lá Cẩm, tuyền là những loại lá thuốc Nam, loại thì dễ ngủ, loại thì bổ sung canxi, vitamin... Màu vàng là hạt dành dành hoà nước sôi. Màu đỏ là gấc đánh với rượu nặng. Màu đen là mộc nhĩ nấm hương băm nhỏ, nếu có mấy chiếc nấm hương bé xíu nhấn lên mặt viên mọc thì đẹp quá. Còn màu trắng là nguyên màu mọc ấy thôi.Giò sống quất bì và mộc nhĩ trắng thì chia làm 5. Nếu không kiếm được mộc nhĩ trắng thì thay bằng nấm tuyết trắng. Trộn đều từng phần với những thức màu tự nhiên kia. Mỗi bát một thìa trộn riêng chứ không khéo lại lẫn màu thì đoảng quá. Khuôn viên mọc thì phải thoa dầu ăn vào lòng bàn tay. Đoạn này thì phải tay trần rửa sạch chứ không găng tay được. Tay trần để cảm để nắn từng viên mọc nhỏ, chắc chỉ nhỉnh hơn quả sấu to chút thôi. Chắc viên mọc bằng củ Mã thầy đã gọt và dèn dẹt như vậy là đẹp nhất. Năm viên mọc ngũ sắc vừa năm miếng hòa quyện ngũ hành đầu Xuân.
món xưa hà nội

Mọc viên đồ chín để cho nguội rồi sắp vào những chiếc bát con. Chuyện sắp thứ tự các viên mọc vào bát cũng nhiêu khê, phải thuận theo vòng tương sinh nhé. Viên trắng - hành Kim, viên đen - hành Thủy, viên xanh - hành Mộc, viên đỏ - hành Hỏa, viên vàng - hành Thổ, viên hành Thổ sẽ cạnh viên hành Kim.

Ấy là nhẽ tương sinh. Bì sợi thả lơ thơ quanh miệng bát rồi rưới nước ninh bì đã nguội vào. Giờ có tủ lạnh thì dễ đông lắm. Nhưng xưa thì chỉ mong rét đậm cho bát mọc nhanh đông. Bát MỌC VÂN ÁM đông rồi thì mời các cụ trên ban thờ trước ạ.

Lắc nhẹ cho mọc đông róc thành bát rồi úp lên đĩa con. Đẹp chưa kìa. Đĩa mọc rung rinh quyến rũ làm vậy.Bát MỌC VÂN ÁM như trong ảnh của một người bạn là đẹp và khéo đấy.

Giá như quanh đế món lơ lửng vài sợi mây bì tơ. Nhưng như vậy thì hơi to so với trí nhớ của tôi về bát mọc của bà. Nhiều năm, nhà không nấu món này cho cỗ Tết vì người làm vất vả lắm.

Nhưng lên mâm cỗ Tết "sáu bát tám đĩa" thì bao giờ cũng phải có món MỌC VÂN ÁM này.

Nhớ đầu 80, nhà tìm được mộ ông cậu họ trên Trường Sơn và đón chú từ Biên giới trở về. Tết ấy nhà ăn to lắm, Tết đoàn viên. Bà vừa nắn những viên mọc vừa khóc vì mừng.#mónVũbỏmồm#mónHàNộicũ