KHI TAY “NHÚNG CHÀM”: HỌC NHUỘM CHÀM CỦA NGƯỜI NÙNG AN

Cũng là một người làm thời trang, Vũ Thảo, chủ nhân của thương hiệu Kilomet109, nói “tay nhúng chàm” là có thực.

Một khi đã biết đến chàm rồi, người ta sẽ chỉ càng mê mẩn hơn, muốn khám phá và thử nghiệm thật nhiều điều với nó. Khác với Lan, Thảo chọn học nhuộm chàm theo cách của người Nùng An (Cao Bằng).

Ở đó, màu xanh đậm óng ánh của tấm vải chàm được cho là thước đo để đánh giá một người con gái đã đủ tiêu chuẩn lấy chồng hay chưa.

Thảo đã có vô số những chuyến đi lên vùng núi hẻo lánh này, nơi con người còn sống rất đơn sơ và cộng sinh cùng tự nhiên. Cô học nhuộm chàm từ những bước cơ bản nhất: cắt chàm ở những cánh đồng trong lòng thung lũng, chất lên lưng trâu mang về. Nhà khoa học danh tiếng Oliver Sacks gọi chàm là sắc màu của thiên đường, nhưng với người Nùng An, đây còn là sắc màu của sự sống.

“Người Nùng An coi chàm là một sinh linh, cũng làm việc và cũng phải được nghỉ ngơi. Họ diễn đạt hình thái về chàm là sống hay chết, khỏe và yếu. Những ngày mùa đông, chàm còn được mặc váy hay quấn chăn để ủ ấm”. Hiếm có màu sắc nào gắn bó với tín ngưỡng, văn hóa và đời sống thường ngày của họ đến vậy. Bản thân cây chàm có những chất chống khuẩn tự nhiên, vì thế khi nhuộm lên vải có thể bảo vệ tấm áo quần đến cả chục năm. Màu chàm trung tính mát mẻ rất phù hợp cho việc đồng áng, lại cũng rất dễ giặt sạch. Sắc chàm là lớp nền hoàn hảo cho những họa tiết thêu hay áp dụng kĩ thuật batik (nhuộm bao vải bằng sáp ong), để cho ra đời những bộ trang phục truyền thống của người dân miền núi.

“Màu chàm còn là biểu tượng của tính nữ, con gái đến tuổi cập kê mà không biết nhuộm chàm ra màu xanh đậm óng ánh là không đủ tiêu chuẩn lấy chồng. Tôi thì thích thử nghiệm những cấp độ nhạt hơn của sắc chàm nên nếu là người Nùng An, chắc tôi sẽ ế”, Vũ Thảo nói.